KESENIAN DAERAH : LAGU CUBLAK CUBLAK SUWENG
Cublak-Cublak Suweng: Dolanan Tradisional Kang Kebak Tuntunan
Pangantar
Cublak-cublak suweng iku salah siji dolanan tradisional saka tanah Jawa sing wis ana wiwit jaman mbiyen. Dolanan iki asring dimainake dening bocah-bocah ing papan panggonan kaya latar omah, sawah, utawa alun-alun nalika sore dina. Senajan prasaja, dolanan iki ngemot piwulang urip lan kabudayan kang adiluhung.
Tembung lan Teges Tembang Cublak-Cublak Suweng
Tembang dolanan iki nganggo basa Jawa lan duwe laras tembang cilik sing disenengi anak-anak. Coba kita waos tembange:
Cublak-cublak suweng, suwenge teng gelenter
Mambu ketundhung gudel, pak empo lera-lere
Sapa ngguyu ndhelikake, sir-sir pong delekop
Sir-sir pong delekop, sapa ngguyu ndhelikake
Tegese:
-
"Cublak-cublak suweng" tegese anting-anting dijatuhke lan didoleni.
-
"Suwenge teng gelenter" artine suweng (anting) diselehke utawa tiba ana ngendi-endi.
-
"Mambu ketundhung gudel" bisa diartekake anane bebau, banjur digusah kaya anak sapi (gudel).
-
"Pak empo lera-lere" tegese wong tuwa (pak empo) ndhelikake barang kanthi goyah-goyah.
-
"Sapa ngguyu ndhelikake" ngandhut tegese sing ngguyu iku sing nyimpen barang mau.
Tembang iki ora mung kanggo guyonan, nanging ngemot piwulang: nek arep golek barang sing migunani (kayata kawicaksanan), kudu sabar lan ngati-ati.
Cara Main Cublak-Cublak Suweng
Dolanan iki bisa dipainake dening 5 nganti 10 bocah. Cara maine kaya ngene:
-
Salah siji bocah dadi “wong tengah” utawa sing nyekel “suweng” (biasane watu cilik utawa benda alit).
-
Kanca-kancane lungguh melingkar lan nyedhiyakke tangane ana mburi awak.
-
Wong tengah nembangake tembang Cublak-Cublak Suweng lan lumaku ngubengi, pura-pura nyelipke suweng neng tangan-tangan kancane.
-
Sawise tembang rampung, kabeh bocah kudu nebak sapa sing nyimpen suweng kuwi.
-
Sing bisa nebak kanthi bener, ganti dadi wong tengah ing giliran sabanjure.
Piwulang lan Nilai Kabudayan
Cublak-cublak suweng ora mung nyenengke. nanging duwe ajaran moral lan sosial:
-
Ngajarake kerja bareng lan sportifitas
-
Melatih konsentrasi lan daya eling bocah
-
Nguri-uri basa lan budaya Jawa
-
Nandurake nilai kejujuran lan rasa tanggung jawab
Ing tembang kasebut, kita sinau yen kadang barang berharga iku didhelikake, lan mung wong sing waspada, ora sembrana, lan ora kagoda cekikikan sing bisa nemokake.
Pelestarian Dolanan Jawa
Ing jaman saiki, dolanan kaya ngene wis arang banget ditemoni. Akeh bocah luwih seneng main HP utawa game digital. Nanging, dolanan tradisional isih bisa dilestarekake kanthi cara:
-
Diwulangake ing sekolah dasar utawa PAUD.
-
Digelar ing acara budaya desa utawa peringatan hari kartini.
-
Digawe konten video nganggo tembang Jawa kanggo bocah.
-
Diwulang bareng karo wong tuwa minangka pangikat hubungan kulawarga.
Panutup
Cublak-cublak suweng iku dolanan sing prasaja nanging kebak makna lan piwulang urip. Nglestarekake dolanan iki padha karo nguri-uri jati dhiri bangsa lan nglestarekake kabudayan Jawa sing adi luhung. Ayo, padha ngajak bocah-bocah saiki supaya kenal lan tresna marang dolanan warisan leluhur iki.
Komentar
Posting Komentar